چهارطاقی بازه هوره

بزرگترین مقصد گردشگری مذهبی در ایران شهر مشهد می باشد است. سالانه تعداد بسیار زیادی از تورهای مسافرتی و زیارتی برای گردشگران داخلی و خارجی برگزار میگردد.  در کنار حرم مطهر امام رضا (ع) ، این شهر دارای جاذبه های خیلی زیادی می باشد که یکی از این جاذبه‌ها، بنای چهارطاقی بازه هوره می باشد.

بنای چهارطاقی بازه هوره بعنوان قدیمیترین چهارطاقی کشور ایران می باشد که برخی سابقه آن را به دوران اشکانیان میدانند. تحقیقات و بررسی تاریخی معماری ایران گواه این بود که چهارطاقی ها سبک معماری دوره ساسانی می باشند. در هرصورت با توجه به تحقیقات وسیع باستانشناسان ، قدمت این بنا مربوط به دوره ساسانییان می باشد، ولی در خصوص اینکه این بنا چه کاربردی داشته ظن  گمانهای متفاوتی وجود دارد که آیا بعنوان آتشکده مورد استفاده بوده یا اینکه ایستگاه چارپاداری بین راهی بوده ، یا اینکه کاربرد داشته، در هر صورت ، در این خصوص اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.

بنای چهارطاقی سنگی در بخش جنوبی روستای رباط سفید و حدوداً ۷۰ کیلومتر با مشهد فاصله دارد. چهارطاقی بازه هوره در کنار راه قدیمی مشهد- تربت حیدریه واقع می باشد. چون در گذشته کاروانهای فعال در مسیر جنوب خراسان ، سیستان و بلوچستان و کرمان از تنگه کناری این بنا می گذشتند، در مورد کاربری گمانه زنیهای مختلفی را ایجاد کرده است. هرتسفلد معتقد بود که سازه از بناهای مربوط به دوران ساسانی محسوب میگردد. پروفسور آرتور پوپ معتقد است این بنا  کهن ترین گنبد جهان می باشد.

بنای سنگی بازه هوره سال ۱۳۱۰ شمسی در دفتر ثبت آثار ملی خراسان ثبت گردید. تاریخ ثبت این بناناشن دهنده آن است که این چهارطاقی منحصر به فرد بوده و از اولین آثار باستانی کشور ایران و اولین آثار تاریخی باستانی استان خراسان می باشد.

در مجموع بطور کلی ، چهارطاقی بنایی چهارگوشه با پوشش گنبدی شکل می باشد که چهار پایه و یک طاق با چهار قسمت ورودی می باشد. نقش چهارطاقی ، به شکل مربع بوده که از یک جرز در هر گوشه ، چهار قوس که چهار جرز را بهم متصل مینمایند ، یک گنبد گوشواره ، تشکیل میگردد که در بالای قوسها و یک درگاه که در هر یک از چهارضلع بنا، بعد خاتمه کار ساخته می گردد. معمولا در زمانهای قدیم ، کاربرد چهارطاقی‌ها یا بصورت آتشکده بوده‌ و یا اینکه دارای کارکرد مذهبی بودند، اما چهارطاقی هایی هم نیز شناسایی شه اند که کاربردهای دیگری هم  داشته‌اند. فضای ورودی چهارطاقی دارای سه درگاهی بلند و پهن میباشد ولی ورودی اصلی آن از ضلع غربی بنا می باشد.